ΩΡΑ ΝΑ ΕΠΙΣΤΡΕΨΟΥΝ ΟΡΙΣΤΙΚΑ ΤΑ ΓΛΥΠΤΑ ΤΟΥ ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

«Πρέπει να καταλάβετε τι σημαίνουν τα Μάρμαρα του Παρθενώνα για μας. Είναι το καμάρι μας. Είναι οι θυσίες μας. Είναι το υπέρτατο σύμβολο ευγένειας. Είναι φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία. Είναι η φιλοδοξία και το όνομά μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητάς μας..».

(Η ομιλία της Μελίνας Μερκούρη στην Οξφόρδη το 1986)

Περάσανε 38 χρόνια από τότε που η Μελίνα Μερκούρη ξεκίνησε τον αγώνα για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα. Η Μ. Βρετανία οφείλει να επιστρέψει τα γλυπτά του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Τα γλυπτά δεν είναι αυθύπαρκτα έργα τέχνης αλλά αποτελούν μέρος ενός μοναδικού μνημείου. Αποτελούν μνημείο παγκόσμιας σημασίας. Η επανένωση των γλυπτών του Παρθενώνα αποτελεί καλλιτεχνική, πολιτιστική, ηθική επιταγή και παγκόσμιο ζήτημα ηθικής τάξης. Η επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα δεν είναι μόνο αίτημα της Ελλάδας αλλά και όλου του κόσμου.

Σήμερα ένα μεγάλο κομμάτι του πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας και πολλά ελληνικά έργα τέχνης βρίσκονται διάσπαρτα σε μουσεία του κόσμου. Πάνω από 8.500 ελληνικές αρχαιότητες ανυπολόγιστης αξίας βρίσκονται στο εξωτερικό και όχι στον τόπο που ‘’γεννήθηκαν’’.

Τα γλυπτά του Παρθενώνα αποσπάστηκαν από το 1799 μέχρι το 1803, και μεταφέρθηκαν στην Βρετανία το 1806, λίγα χρόνια πριν την ελληνική επανάσταση και τη σύσταση του ελληνικού κράτους, το οποίο οικοδομήθηκε γύρω από τον συσχετισμό με την αρχαία κληρονομιά.

«Είχα δύο αγάλματα περίφημα, μια γυναίκα κι ένα βασιλόπουλο, ατόφια - φαίνονταν οι φλέβες, τόση εντέλειαν είχαν. Όταν χάλασαν τον Πόρο, τά 'χαν πάρει κάτι στρατιώτες, και στ’ Άργος θα τα πουλούσαν κάτι Ευρωπαίων· χίλια τάλαρα γύρευαν [...]. Πήρα τους στρατιώτες, τους μίλησα: Αυτά, και δέκα χιλιάδες τάλαρα να σας δώσουνε, να μην το καταδεχτείτε να βγουν από την πατρίδα μας. Γι’ αυτά πολεμήσαμε».

(Στρατηγού Μακρυγιάννη, Απομνημονεύματα, 1829 – 1850)

Τα λόγια αυτά γράφει στ' απομνημονεύματά του, ο στρατηγός Ιωάννης Μακρυγιάννης, αγωνιστής της Επανάστασης του 1821 απευθυνόμενος προς τους στρατιώτες του. Τα λόγια του Μακρυγιάννη φανερώνουν ότι τα κίνητρα της ελληνικής επανάστασης δεν εξυπηρετούσαν μόνο γεωγραφικές επιδιώξεις αλλά ανάγονταν και στην πολιτιστική μας κληρονομιά.

Το 1811, ο Λόρδος Βύρων έγραψε το ποίημα “Η Κατάρα της Αθηνάς’’ για να εκφράσει το θυμό του για τις πράξεις του συμπατριώτη του Λόρδου Έλγιν ο οποίος έκανε πλιάτσικο στην πολιτιστική κληρονομιά της Ελλάδας. Η Αθηνά -η Θεά προστάτιδα της Αθήνας- εμφανίζεται στον Λόρδο Βύρωνα και του μιλάει για τις πράξεις του Έλγιν. Στο ποίημα αυτό ο Μπάυρον εκφράζει την αρχαιολατρία του και, παράλληλα, δια του στόματος της θεάς Αθηνάς, εξαπολύει δριμύ κατηγορώ εναντίον του ιερόσυλου ‘Ελγιν και εναντίον της πατρίδας του Σκωτίας.

Ένα μικρό απόσπασμα του ποιήματος:

«..Πρώτα στο κεφάλι εκείνου που ’κανε αυτή την πράξη η κατάρα μου θ’ αστράψει, ίδιον και γενιά να κάψει.

Ούτε μία σπίθα πνεύμα να μην έχουν τα παιδιά του και αναίσθητα να είναι, όπως και η αφεντιά του.

Κι αν βρεθεί απόγονός του να ’χει λίγο πνεύμα ή φάτσα, τότε σίγουρα θα είναι νόθος κι από άλλη ράτσα… Ώ, καταραμένη να ’ναι η ζωή του και ο τάφος και οργή να συνοδεύει το ιερόσυλό του πάθος.

Τ’ όνομά του η Ιστορία δίπλα σ’ εκεινού θα γράψει του τρελού, που της Εφέσου το ναό ’χε κατακάψει.

Κι η κατάρα μου πιο πέρα απ’ τον τάφο να τον πάει και το μίσος αιωνίως και τους δυο να κυνηγάει.

Ο Ηρόστρατος και ο Έλγιν, και οι δυο ατιμασμένοι, μα ο δεύτερος πιο μαύρος απ’ τον πρώτο θ’ απομένει..».

Από το 1983, με πρωτοβουλία της τότε Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, η Ελλάδα καταβάλλει προσπάθειες να φέρει τα γλυπτά πίσω στην Αθήνα. Εν έτη 1987, η Αθηναϊκή Ακρόπολη εγγράφεται στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Τα κριτήρια τα οποία πληρούσε ο αρχαιολογικός χώρος για να πραγματοποιηθεί η εγγραφή στην Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς υποδείκνυαν τη σπουδαιότητα του μνημείου. «Η Ακρόπολη της Αθήνας είναι η ύψιστη έκφραση της προσαρμογής της αρχιτεκτονικής σε φυσικό περιβάλλον. Πρόκειται για μια μεγαλοπρεπή σύνθεση όπου οι όγκοι βρίσκονται σε τέλεια αρμονία, δημιουργώντας ένα μνημειώδες τοπίο μοναδικής ομορφιάς, που αγκαλιάζει ένα σύνολο αριστουργημάτων του 5ου αιώνα π.Χ.: τον Παρθενώνα, τα Προπύλαια, το ναό της Αθηνάς Νίκης και το Ερέχθειο», σημειώνεται στο αρχικό κριτήριο της εγγραφής, που έγινε δεκτή από την Επιτροπή Παγκόσμιας Κληρονομιάς.

Η 20ή Ιουνίου 2009, είναι μια ημέρα ιστορική για την Αθήνα, αλλά και τον ελληνικό πολιτισμό, καθώς εγκαινιάζεται το Νέο Μουσείο Ακρόπολης. Τα επιχειρήματα της βρετανικής πλευράς έχουν πλέον καταρριφθεί.

Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, πως ολοένα και περισσότεροι Βρετανοί πολίτες πιέζουν για την επιστροφή των Γλυπτών στην Ελλάδα, σύμφωνα με σχετικές δημοσκοπήσεις που διενεργούνται τις τελευταίες δεκαετίες.

Από τον Έλληνα Μακρυγιάννη, τον φιλέλληνα Λόρδο Βύρωνα και την πληθωρική Μελίνα έως σήμερα το αίτημα παραμένει ίδιο: Να επιστρέψουν οριστικά τα γλυπτά του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Οφείλουμε στους προγόνους και στις μελλούμενες γενιές τον επαναπατρισμό των αρχαιοτήτων που μας έκλεψαν. Η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς αποτελεί διαχρονικό αίτημα, καθώς χωρίς αυτή δεν υπάρχει παρελθόν και χωρίς παρελθόν δεν υπάρχει μέλλον..

Παραθέτω τα σχετικά λινκ από την εκπομπή ‘’ΥΠ’ ΟΨΙΝ’’ με ειδικό αφιέρωμα στα Γλυπτά του Παρθενώνα: