Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ, ΤΖΑΜΙ ΜΕΤΑ ΑΠΟ 86 ΧΡΟΝΙΑ - ΤΙ ΑΛΛΟ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΟΥΜΕ Ή ΝΑ ΠΑΘΟΥΜΕ ΓΙΑ ΝΑ ΑΦΥΠΝΙΣΤΟΥΜΕ;

Η 10η Ιουλίου 2020 είναι πλέον χαραγμένη στη μνήμη όλης της ανθρωπότητας ως μια «Μαύρη» μέρα για την Ορθοδοξία και για τον πολιτισμό. Οι Τούρκοι μετατρέπουν την Αγία Σοφία, το μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και ένα παγκόσμιο σύμβολο ιστορίας και πολυπολιτισμικής εκπροσώπησης, σε Τζαμί έπειτα από 86χρόνια. Ο πρόεδρος Ερντογάν δείχνει συνεχώς πως δεν σέβεται κανέναν αλλά αντίθετα περιφρονεί τους πάντες. Στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα πως ο εξευρωπαϊσμός της Τουρκίας έχει φύγει από το τραπέζι. Η παραπάνω απόφαση είναι πρόκληση αλλά και ύβρη για τον πολιτισμένο κόσμο.

Η ιστορία της Αγίας Σοφίας περιέχει την ιστορία της πόλης. Η Αγία Σοφία, γνωστή και ως Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας ανήκει στις κορυφαίες δημιουργίες της βυζαντινής ναοδομίας και υπήρξε σύμβολο της πόλης, τόσο κατά τη βυζαντινή όσο και κατά την οθωμανική περίοδο όσο και σήμερα. Το παρόν κτήριο ξεκίνησε να ανεγείρεται το 532 και εγκαινιάσθηκε στις 27 Δεκεμβρίου του 537, από τον Ιουστινιανό. Στο προαύλιο του ναού λέγεται πως υπήρχε κρήνη, στην οποία ανεγράφετο η καρκινική φράση «ΝΙΨΟΝΑΝΟΜΗΜΑΤΑΜΗΜΟΝΑΝΟΨΙΝ» (νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν, δηλ. ξέπλυνε τις αμαρτίες σου και όχι μόνο το πρόσωπό σου). Η φράση αυτή, αν αναγνωσθεί ανάποδα (από δεξιά προς τα αριστερά) αποδίδει τις ίδιες λέξεις και επομένως και το αυτό νόημα. Από το 537 μ.χ. μέχρι το 1453 λειτουργούσε ως βυζαντινός χριστιανικός καθεδρικός ναός της πόλης. Κατά την περίοδο των Σταυροφοριών και συγκεκριμένα την περίοδο 1204-1261, ο ναός έγινε Ρωμαιοκαθολικός. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, η Αγία Σοφία έγινε μουσουλμανικό τέμενος από τον Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή και μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και την ίδρυση του σύγχρονου Τουρκικού Κράτους από τον Κεμάλ Ατατούρκ, μετατράπηκε σε μουσείο με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου στις 24 Νοεμβρίου 1934. Η Αγία Σοφία ως μουσείο άνοιξε τις πύλες της την 1η Φεβρουαρίου 1935 και στις 6 Δεκεμβρίου 1985, ανακηρύχθηκε από την UNESCO, Μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

Είναι αξιοσημείωτο πως οι Βυζαντινοί κλείστηκαν στην Αγία Σοφία, τις τελευταίες μέρες της αυτοκρατορίας, και περίμεναν να τους σώσει ο θεός. Το ίδιο κάνει τώρα και ο Ερντογάν, καταφεύγει στην Αγία Σοφία για να σωθεί. Υποστηρίζει έναν θρησκευτικό φονταμενταλισμό προσπαθώντας να αντιστρέψει την πτωτική δημοτικότητά του και διεκδικεί τον ρόλο του προστάτη των μουσουλμάνων σε παγκόσμιο επίπεδο. Δεν μπορεί να συμφιλιωθεί με το παρελθόν του και διαγράφει την υπογραφή του Κεμάλ Ατατούρκ από την ιστορία απειλώντας τον κοσμικό χαρακτήρα της χώρας. Είναι ξεκάθαρο πως η αμφισβήτηση της υπογραφής του Κεμάλ Ατατούρκ με αφορμή τη βεβήλωση της Αγίας Σοφίας θ’ ανοίξει τον δρόμο για την αμφισβήτηση της περιβόητης συνθήκης της Λωζάνης, με απώτερο στόχο την εδαφική επέκταση της Τουρκίας. Μέσα από την απόφαση αυτή – που ούτε τυχαία ήταν ούτε κεραυνός εν αιθρία - αποκαλύπτεται γι ακόμη μια φορά το ύπουλο σχέδιο των Τούρκων απέναντι στην Ελλάδα.

Η Αγία Σοφία, ένας τόπος αγάπης, ειρήνης και φιλίας λαών και θρησκειών, μετατρέπεται σ έναν τόπο καχυποψίας και αποκλεισμού. Η σημερινή ηγεσία της Τουρκίας περιφρονεί επιδεικτικά τα θρησκευτικά συναισθήματα των χριστιανών όλου του κόσμου και δείχνει περίτρανα ότι διατηρεί ακόμη στον 21ο αιώνα τη νοοτροπία του κατακτητή του 1453.

H Αγία Σοφία ανήκει στον κόσμο. Η ιστορία, το παρελθόν, ο πολιτισμός, δεν διαγράφονται έτσι απλά. Η απόφαση του Ερντογάν να μετατρέψει σε Τζαμί την Αγία Σοφία, πρέπει να αφυπνίσει έστω και την τελευταία στιγμή τους πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες του πολιτισμένου κόσμου πριν να είναι πολύ αργά. Ας ξυπνήσουμε από τον πνευματικό λήθαργο. Αν όχι τώρα, πότε; Αν δεν αφυπνιστούμε τώρα ως έθνος, πότε; Αν δεν αναλάβουμε τις ευθύνες μας έναντι της ιστορίας μας και του πολιτισμού μας τώρα, πότε; Από κάθε σημείο όπου υπάρχει Ελληνισμός ζητείται αφύπνιση.

Και μία σημαντική λεπτομέρεια, και ως γνωστόν οι λεπτομέρειες κάνουν τη διαφορά: Η UNESCO για πρώτη φορά βλέπει ένα κράτος-μέλος της να αλλάζει τον χαρακτήρα ενός αναγνωρισμένου από την ίδια μνημείου της παγκόσμιας κληρονομιάς! ΚΑΙ το ερώτημα που γεννάται πλέον είναι ένα: Γιατί δεν μπορεί να σταματήσει το πολιτιστικό έγκλημα που διαπράττει η Τουρκία; Αναμένεται υποθέτω μία σοβαρή απάντηση.

Ήρθε πλέον η ώρα, η παγκόσμια κοινότητα και οι διεθνείς οργανισμοί να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων έστω και την ύστατη στιγμή. Να διαμαρτυρηθούν μέχρι τέλους για τις ωμές και επαναλαμβανόμενες αδικίες εις βάρος της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Λεκτικές καταδίκες, αναιμικές αντιδράσεις, φραστικές διαμαρτυρίες, καταγγελτικές δηλώσεις πλέον δεν έχουν κανένα νόημα και δεν θα επιφέρουν κανένα διαφορετικό αποτέλεσμα. Ζητούνται πράξεις. Η Αγία Σοφία μπορεί να είναι μόνο η αρχή όσων δεινών θ’ ακολουθήσουν καθώς ο νεοσουλτάνος εκτελεί βήμα-βήμα τα ηγεμονικά σχέδια κυριαρχίας του, αυτή τη φορά με θρησκευτικό προσανατολισμό.

Τι άλλο πρέπει να δούμε ή να πάθουμε για να αφυπνιστούμε;